Zamek w Niedzicy czyli węgierskie gniazdo na polskiej granicy

Zamek w Niedzicy to jedyny zamek górski w Polsce nieprzerwanie zamieszkały od dnia swego powstania aż po dzień dzisiejszy. Przez setki lat stał się niemym świadkiem ważnych politycznych wydarzeń i zwykłych ludzkich historii. Jego kamienne mury ciągle rozbrzmiewają echem armatnich wystrzałów, rozbójniczych opowieści i niezwykłych legend. Od lat 90. zaś zamek nieustannie przegląda się w błękitnych wodach Jeziora Czorsztyńskiego wypatrując w nich… skarbu Inków. Spiski zastaw Dzieje zamku w Niedzicy sięgają epoki późnego średniowiecza. Najstarsze pisemne wzmianki, określające go już mianem zamku „Dunajec”, pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku. Najprawdopodobniej to właśnie w tym okresie zamek…

Chłopskie jadło czyli jadłospis polskiego chłopa

Chłopskie jadło współczesnym kojarzy się z wiejskim stołem uginającym się od smakowitych potraw pełnych mięsiwa i dobrego napitku. Tymczasem przez całe stulecia, aż po XX wiek, dieta chłopów była niezwykle uboga, a polską wieś systematycznie nawiedzał głód. Wyżywienie licznej rodziny stanowiło dla chłopa nie lada wyzwanie, a sprawy nie ułatwiały przetaczające się przez Polskę klęski nieurodzaju, katastrofy naturalne oraz wojny. To właśnie tym wszystkim przeciwnościom polski chłop musiał stawić czoła każdego dnia. Jak więc wyglądało prawdziwe polskie jadło? Właśnie tak… Kapusta Kapusta była jednym z najważniejszych warzyw w diecie mieszkańców polskiej wsi. Na polskie stoły wkroczyła…

Wielka Sarmatia czyli Sarmaci u bram Rzymu

Sarmaci byli konfederacją koczowniczych plemion pochodzenia irańskiego, które między VI, a IV wiekiem p.n.e. przywędrowały na stepy wschodniej Europy. Pierwsza historyczna wzmianka o Sarmatach pochodzi z V wieku p.n.e. W swych Dziejach wspomniał o nich wtedy największy historyk starożytności – Herodot. Antyczni autorzy ich pochodzenie wywodzili ze związku mitycznych Amazonek z wojownikami scytyjskimi. W rzeczywistości sarmackie plemiona Aorsów, Syraków, Roksolanów, Jazygów i Alanów napłynęły do Europy ze środkowej Azji wypchnięte na zachód przez zmieniający się klimat. Sarmackie Amazonki Sarmaci prowadzili przede wszystkim pasterski tryb życia. Nie zakładali stałych osad, żyli na wozach mieszkalnych pasąc bydło domowe…

Nie tylko preambuła czyli najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja

Wiosną 1791 roku Europę obiegła wieść o polskiej rewolucji. Niezwykła była to jednak rewolucja, wcale niepodobna do amerykańskiej wojny o niepodległość czy krwawej francuskiej rewolty. Bitwy zastąpiły starcia na argumenty, a armatnie salwy ostre polemiki Sejmu Czteroletniego. Długa tradycja polskiego parlamentaryzmu, rewolucyjne zmiany pozwoliła wypracować w sposób pokojowy, bez rozlewu krwi. Twórcza praca najświatlejszych polskich umysłów przyniosła owoc najwspanialszy… Konstytucję 3 maja. Akt uchwalenia majowej Konstytucji świętujemy po dziś dzień. Czy wiemy dlaczego? Czy znamy postanowienia tego jednego z najważniejszych dokumentów w historii Polski, Europy i świata? Na ogół nie. A przecież Konstytucja 3 maja to…

Słowiańskie wierzenia cz. 4 – demony polne

Przedchrześcijańska historia ziem polskich ginie w mrokach średniowiecza. Pytań jest wiele, odpowiedzi mało, a wiarygodnych źródeł jeszcze mniej. Jedną z największych niewiadomych tamtego okresu pozostaje kwestia wierzeń i religijnego kultu mieszkańców ówczesnych ziem nad Wisłą, Wartą i Bugiem. Tysiąc lat chrześcijaństwa zniekształciło, zmieniło, a często bezpowrotnie zatarło dawne słowiańskie tradycje. Mimo upływu czasu relikty dawnych wierzeń w szczątkowej formie tliły się na polskiej wsi jeszcze sto lat temu. Badania historyków, etnografów i pasjonatów kultury ludowej, którzy na przełomie XIX i XX wieku wyruszyli na polską wieś pozwalają choć trochę zrekonstruować dawne słowiańskie wierzenia. Warto się z…

Stulecie Husarzy czyli 12 największych zwycięstw polskiej husarii

O, gdybym miał taką jazdę, z moją piechotą obozowałbym tego roku w Konstantynopolu! Tak o husarii miał wypowiedzieć się Lew Północy – szwedzki król Gustaw II Adolf. O tym jak groźna była polska jazda ten najwybitniejszy wódz XVII wiecznej Europy przekonał się na własnej skórze. Niezwykła skuteczność polskiej konnicy oraz elitarne wyszkolenie poszczególnych husarzy sprawiły, że husaria okazała się najlepszą kawalerią świata. Przed jej szarżą drżeli cesarze i carowie, sułtani i chanowie, królowie i książęta… I słusznie! Husaria była bowiem nie do zatrzymania przez całe stulecie… prawdziwe Stulecie Husarzy! 1. Bitwa pod Byczyną (24 stycznia 1588…

Wierzbna i Kwietna czyli Niedziela Palmowa po staropolsku

Nabrali gałązek palmowych i wyszli naprzeciwko niemu i wołali: Hosanna! To jedno zdanie opisujące wjazd Jezusa do Jerozolimy i zawarte w Ewangelii świętego Jana stało się podstawą jednej z najbardziej barwnych tradycji całego chrześcijaństwa – zwyczaju celebrowania Niedzieli Palmowej i święcenia palm. Na ziemiach polskich tradycja chrześcijańska szybko zlała się w jedno z dawnymi słowiańskimi obchodami równonocy wiosennej, a sama Niedziela Palmowa przyjęła swojsko brzmiącą nazwę Wierzbnej lub Kwietnej. Legenda o drzewach Materiał z jakiego na polskiej wsi sporządzane były palmy nie był przypadkowy. Bardzo dokładnie określała go tradycja. O gałązkach drzew, które można było wpleść…

Kolaborująca Chorwacja

W czasach uporczywego wytykania Polsce rzekomych win z okresu II wojny światowej, z których Polacy mieliby się rozliczyć, warto przypomnieć jak z niemieckim totalitaryzmem „walczyły” inne europejskie państwa i narody. Pora na światło dzienne wyciągnąć garść niewygodnych prawd i faktów, ukazać historię, o której wielu chciałoby zapomnieć. A więc do dzieła! Królestwo Chorwacji Słowiańskie plemiona Chorwatów napłynęły nad Adriatyk w VI i VII wieku. Na początku X wieku władcy z dynastii Trpimirowiciów zjednoczyli pod swym berłem dwa najważniejsze chorwackie księstwa – Chorwację Dalmatyńską i Chorwację Panońską. Tak narodziło się Królestwo Chorwacji, które przetrwało prawie dwa stulecia…

W słowackim Rio czyli Namiestów, Klin i Jezioro Orawskie

Ogromna figura Chrystusa, która z zielonego wzgórza spogląda w wodne odmęty. Czy to brazylijskie Rio w dalekiej Ameryce Południowej? Bynajmniej! To swojsko brzmiąca Orawa i jej nieodkryte jeszcze skarby! Jezioro Orawskie Jezioro Orawskie to największe sztuczne jezioro Słowacji. Zbiornik położony jest w Kotlinie Orawskiej, u zbiegu rzek Czarnej i Białej Orawy. Jego powierzchnia to 35 km2. Maksymalna głębokość jeziora to 38m. Pierwsze pomysły budowy orawskiej zapory pojawiły się w XVIII wieku. Z kolei najstarsze projekty tamy i sztucznego jeziora na Orawie sięgają XIX wieku. Regularnie powtarzające się powodzie skłoniły węgierskich inżynierów do opracowania projektu żelbetowej tamy…

Historia Węgier w spiżu czyli 10 pomników Budapesztu

Budapeszt to stolica Węgier i jedno z najpiękniejszych naddunajskich miast. Przez stulecia podzielony na Budę i Peszt, z końcem XIX wieku połączył się w jedno miasto. Wśród swych ulic, alei, placów i skwerów kryje dziesiątki pomników historii. Przypominają one o minionej potędze Królestwa Węgier oraz długich latach walki o węgierską wolność. 1. Pomnik mitycznego Turula Turul to mityczny ptak, jeden z symboli Węgier. Według legendy to właśnie Turul poprowadził lud Madziarów na żyzne niziny Panonii. Ten przypominający sokoła lub raroga ptak w szponach dzierży miecz Attyli. Węgrzy wierzą bowiem, że są potomkami Hunów – groźnych koczowników,…