Ogromna figura Chrystusa, która z zielonego wzgórza spogląda w wodne odmęty. Czy to brazylijskie Rio w dalekiej Ameryce Południowej? Bynajmniej! To swojsko brzmiąca Orawa i jej nieodkryte jeszcze skarby!
Jezioro Orawskie
Jezioro Orawskie to największe sztuczne jezioro Słowacji. Zbiornik położony jest w Kotlinie Orawskiej, u zbiegu rzek Czarnej i Białej Orawy. Jego powierzchnia to 35 km2. Maksymalna głębokość jeziora to 38m. Pierwsze pomysły budowy orawskiej zapory pojawiły się w XVIII wieku. Z kolei najstarsze projekty tamy i sztucznego jeziora na Orawie sięgają XIX wieku. Regularnie powtarzające się powodzie skłoniły węgierskich inżynierów do opracowania projektu żelbetowej tamy już w 1870 roku. Następne dziesięciolecia przyniosły ze sobą kolejne powodzie oraz dalsze projekty zapory. Ostatecznie jej budowa ruszyła 11 października 1941 roku, w burzliwym okresie II wojny światowej. Roboty budowlane wielokrotnie przerywano. Prace zakończyły się dopiero w 1954 roku. Wtedy też, po napełnieniu zbiornika, pod powierzchnią wody znalazło się sześć wsi oraz około 60% Namiestowa, włącznie z historycznym centrum miasta. Warto wspomnieć jeszcze, że zapora powstała bez użycia ciężkiego sprzętu budowlanego. Na długi na 300m mur składa się 25 oddzielnych bloków, szerokich w podstawie na 65m. Budowa zapory pochłonęła ogółem około 113 tys. kubików betonu. Ważną częścią infrastruktury zbiornika jest elektrownia wodna i jej dwie turbiny.
Jezioro Orawskie, 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Jezioro Orawskie i zielone wzgórza Orawy, 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Namiestów
Namiestów (Námestovo) jest urokliwym orawskim miasteczkiem. Założony został w 1557 roku decyzją orawskiego magnata Franciszka Thurzo – najpotężniejszego węgierskiego feudała północnych ziem słowackich, który swymi włościami władał z Zamku Orawskiego. Okres panowania rodziny Thurzo przyniósł Orawie proces intensywnej kolonizacji oraz zakładania nowych wsi. W ten sposób narodził się także Namiestów, który został założony na prawie wołoskim. Na początku Namiestów funkcjonował jako wieś. Do jego rozwoju przyczyniło się położenie na szlaku handlowym do Polski. W 1612 roku Thurzonowie założyli w Namiestowie parafię ewangelicką. W drugiej połowie XVII wieku w miasteczku powstał pierwszy kościół ewangelicki, a przez Orawę przetoczyło się antyhabsburskie powstanie. 14 czerwca 1776 roku cesarzowa Maria Teresa przyznała miastu przywileje targowe. W XIX wieku Namiestów stał się ważnym ośrodkiem produkcji i handlu płótnem oraz centrum politycznym i kulturalnym Górnej Orawy. Gwałtownie postępował proces kontrreformacji i rekatolicyzacji regionu. U progu XX wieku w mieście zanikła produkcja płótna, zastąpił ją przemysł. Namiestów zyskał też najważniejszego mieszkańca w swojej historii. Prawie 21 lat mieszkał i tworzył tu Pavol Országh „Hviezdoslav” – najważniejszy słowacki poeta. W 1943 roku Namiestów spustoszył pożar, a wiosną 1945 roku przez miasto przetoczył się front wojenny. W latach 50. XX wieku znaczna część Namiestowa została zalana wodami Jeziora Orawskiego. Odtąd Namiestów funkcjonuje jako kurort oraz popularna miejscowość turystyczna.
Namiestów, 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Pavol Országh „Hviezdoslav” – najwybitniejszy słowacki poeta na pomniku w Namiestowie. 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Renesansowy kościół pw. świętych apostołów Szymona i Judy z połowy XVII wieku. Przebudowany przed 1716 roku, restaurowany w XIX wieku i po 1945 roku. 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Jezus z Klinu
Położona około 3,5 km od Namiestowa wioska Klin swoje początki również zawdzięcza magnackiemu rodowi Thurzo. Dzieje wioski nierozerwalnie łączą się z historią Orawy, a jej mieszkańcy na przestrzeni stuleci stali się uczestnikami i świadkami tych samych procesów i zjawisk co ludność sąsiedniego Namiestowa. Od zawsze obecne na Orawie rolnictwo w XVIII wieku zastąpiła uprawa lnu i produkcja płótna. Po I wojnie światowej upadek płóciennictwa spowodował powrót mieszkańców wsi do pracy na roli oraz w lasach. W latach 1939-1953 miejscowa ludność znalazła z kolei zatrudnienie przy budowie orawskiej zapory. Zakończenie prac oraz wypełnienie zbiornika wodą uczyniło wioskę Klin jednym z najurokliwszych miejsc regionu. Z zielonych wzgórz Klinu roztacza się bowiem wspaniała panorama na górskie szczyty Tatr i Jezioro Orawskie. Niewątpliwie wielki potencjał wioski w 2009 roku spostrzegł miejscowy biznesmen. Na wzgórzu Grapa wznoszącym się na wysokość 686 m n.p.m. ufundował kopię słynnej brazylijskiej Statuy Chrystusa z Rio de Janeiro. Wysokość monumentu to 9,5 m. Zasięg rąk Chrystusa z Klinu to 7 m. Pomnik waży 23 tony. Chrystus z Klinu spogląda w kierunku Jeziora Orawskiego i całej Orawy. Swymi szeroko rozpostartymi rękoma bierze w opiekę cały region. U stóp statuy Chrystusa znajduję się inny ważny pomnik. To postać papieża Jana Pawła II modląca się przed Jezusem. Całości sakralnego kompleksu dopełnia niewielka Kaplica Miłosierdzia Bożego oraz mniejsze pomniki świętych związanych z historią Słowacji oraz kultem miłosierdzia.
Statua Chrystusa oraz pomnik Jana Pawła II. 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Pomnik Jana Pawła II. W tle Jezioro Orawskie. 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Rio de Klin
Jezioro Orawskie, Namiestów i Jezus z Klinu, położone na słowackiej Orawie, znajdują się zaledwie 30 km od południowej granicy Polski. Dla znużonego wędrowca mają do zaoferowania ciszę, spokój oraz piękne widoki. Nie można zapomnieć też o niezwykłej atmosferze Rio… słowackiego Rio de Klin!
Piotr Worwa
Bibliografia:
Historia Namiestowa, namestovo.sk
Orava, seas.sk
Tytułowa grafika: Statua Jezusa z Klinu. W tle Jezioro Orawskie. 2021 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
