Wardzia – Skalne Miasto, wiszące na stromych zboczach doliny rzeki Mtkwari, jest jednym z najbardziej tajemniczych miejsc w Gruzji. Mimo upływu setek lat, nadal budzi respekt swą niedostępnością i pobudza wyobraźnie odwiedzających je wędrowców.
Miasto królowej Tamary
Wardzia zawdzięcza swe istnienie najwybitniejszej władczyni w dziejach Gruzji – królowej Tamarze. Wojownicza królowa i twórczyni gruzińskiego imperium bardzo szybko doceniła obronne walory stromych zboczy Wyżyny Eruszeckiej. Legenda głosi, że skalne zbocza Wardzi odwiedziła już jako mała dziewczynka. Dolinę rzeki Mtkwari przemierzała wtedy razem z królewskim wujem. Podczas postoju królewskiej karawany dziewczynka zagubiła się pośród skał. Gdy przerażony wuj spostrzegł zaginięcie Tamary, zaczął gorączkowe poszukiwania. Nawoływał głośno… Z między skał usłyszał wtedy cichy głos dziewczynki – „war dzia” – „jestem wujku”. Budowa Skalnego Miasta rozpoczęła się w 1184 roku – pierwszym roku rządów królowej Tamary. Prace trwały prawie trzy dekady i zakończyły się w 1213 roku. Na rozkaz królowej powstał wspaniały kompleks miejski ukryty w zboczu góry. Tysiące komnat na 13 poziomach, klasztor, tronowa sala i skomplikowane systemy doprowadzania i odprowadzania wody… wszystko to znajdowało się we wewnętrzu góry, do którego prowadziło tylko kilka dobrze ukrytych tuneli.
Skalne Miasto Vardzia. Zdjęcie z wyjazdu w 2018 roku. Fot. Bartosz Miśkowiec
Jedna z komnat Skalnego Miasta. Zdjęcie z wyjazdu w 2018 roku. Fot. Bartosz Miśkowiec
Skalne Miasto Vardzia. Zdjęcie z wyjazdu w 2018 roku. Fot. Bartosz Miśkowiec
Kres chwały
W komnatach Skalnego Miasta stacjonować mogło tysiące żołnierzy. To z Wardzi królowa Tamara wysyłała swe wojska na podboje. W Wardzi także, rzesze Gruzinów szukały schronienia przed mongolskimi najazdami. Kres świetności Skalnego Miasta nadszedł niespodziewanie szybko, i z najmniej spodziewanej strony. W 1283 roku potężne trzęsienie ziemi zwaliło ponad 2/3 miasta. Osunęły się zewnętrzne ściany kompleksu, odsłaniając wewnętrzne struktury górskiego kompleksu. Miasto podupadło, ale nie opustoszało. Kolejna klęska spadała na Wardzie w połowie XVI wieku. W 1551 roku do Skalnego Miasta wtargnęli Persowie. To właśnie perskie mordy i grabieże doprowadziły do ostatecznego upadku miasta królowej Tamary.
Skalne Miasto Vardzia i dolina rzeki Mtkwari. Skalne Miasto Vardzia. Zdjęcie z wyjazdu w 2018 roku. Fot. Bartosz Miśkowiec
Skalne Miasto Vardzia. Zdjęcie mojego autorstwa z wyjazdu w 2018 roku
Jeden z korytarzy Skalnego Miasta. Zdjęcie z wyjazdu w 2018 roku. Fot. Bartosz Miśkowiec
Skalne Miasto Vardzia. Zdjęcie mojego autorstwa z wyjazdu w 2018 roku
Jedna marszrutka
Obecnie na terenie Skalnego Miasta Wardzia znajduje się muzeum i rezerwat. Skalne groty zamieszkuje też grupka prawosławnych mnichów. Mimo upływu lat Wardzia zachowała nieco ze swej niedostępności. Do górskiego kompleksu poza turystycznym sezonem dojechać można tylko jedną marszrutką z miasta Achalciche. Sympatyczny Gruzin, dojeżdżający do Skalnego Miasta, bynajmniej nie przewozi tylko turystów. Pędząc szaleńczo po krętych drogach załatwia wiele spraw mieszkańców okolicznych bezdroży… dowozi dzieci do szkoły, dorosłych do pracy, przewozi paczki, przesyłki, czasem… granaty (owoce oczywiście 🙂 ). W drodze do celu wielokrotnie zawraca i zbacza z drogi. O turystach jednak nie zapomina nigdy, służąc im radą i pomocą, niczym dobry duch Skalnego Miasta.
Piotr Worwa
Bibliografia:
Wardzia (ang. Vardzia), www.kaukaz.pl
Tytułowa grafika: Skalne Miasto Vardzia. Fot. Bartosz Miśkowiec
