Ponad stuletni okres zaborów rozsiał tysiące Polaków po całym świecie. Z Ojczyzny, przed represjami zaborców, uciekać musieli powstańcy, politycy, artyści i naukowcy. Na obczyźnie rozpoczynali nowe życie. Nie zapominali jednak o Polsce, która w ich sercach nie zginęła nigdy.
Z Wołynia do Peru
Upadek powstania listopadowego wygnał z Polski bogatego szlachcica wołyńskiego Jakuba Malinowskiego. Wraz z ojcem na emigracje udali się synowie: Rudolf i Ernest. Malinowscy przez Saksonie dotarli do Francji. Tam młody Ernest kontynuował naukę, wkrótce rozpoczynając studia inżynierskie. Po ich ukończeniu w 1838 roku zaczął pracę w ramach francuskiego Korpusu Inżynierów Dróg i Mostów. Przez kolejne 14 lat pracował przy budowie wielu dróg, linii kolejowych oraz kanałów w całej Francji i Algierii. Brał udział w budowie m.in. linii kolejowej Paryż – Hawr, portu w Algierze czy regulacji rzeki Mozy. Przełom w jego życiu stanowił rok 1852 kiedy w Paryżu podpisał kontrakt na prace na stanowisku inżyniera rządowego w dalekim Peru. Po przybyciu do Ameryki Południowej prowadził budowy licznych ulic, mostów i tras kolejowych. Jednocześnie uczestniczył w tworzeniu pierwszej peruwiańskiej szkoły technicznej. Czasy były jednak niespokojne. Polski inżynier już niedługo miał zostać oderwany od swoich zajęć.
Hiszpańska Armada
Wojny napoleońskie w Europie pozwoliły wybić się na niepodległość wielu hiszpańskim koloniom w Ameryce Południowej. Hiszpańska monarchia z tymi stratami nie pogodziła się nigdy. W 1862 roku przez Atlantyk podążyły na zachód okręty wojenne. Madryt upominał się o swą dawną własność. Wybuchła wojna z Peru. Po stronie zaatakowanego państwa bardzo szybko stanęły Chile, Boliwia i Ekwador. Wspólny wróg jednoczy… Wojna toczyła się ze zmiennym szczęściem. Hiszpanom nie udało się rozbić słabej peruwiańskiej floty. Wtedy zapadła decyzja o likwidacji południowoamerykańskich portów. Pierwszy hiszpańskim łupem padł główny chilijski port – Valparaiso. Zatopiono w nim całą flotę handlową Chile (łącznie 33 statki), zniszczono też znaczną część miasta. Stamtąd Hiszpanie skierowali się na Callao – wrota do stolicy Peru – Limy.
![](https://chwalazapomniana.pl/wp-content/uploads/2018/10/Casto_Méndez_Núñez.jpg)
Admirał Casto Méndez Núñez – dowódca hiszpańskiej floty w wojnie z Peru i Chile i w bitwie o Callao. Źródło: By Serra y Mas, Pascual (fl. 1869-1875) (Madrid : Calcografía Nacional , 1869?), Wikimedia Commons
Na wałach Santa Rosa
W tym momencie na arenę wojny wkroczył polski inżynier Ernest Malinowski. Gdy dowiedział się o hiszpańskim ataku rzekł podobno, że z jednego zniewolonego kraju – Polski – musiał już uciekać i nie zamierza odchodzić z kolejnego. Od razu, z wielkim zaangażowaniem, zajął się fortyfikowaniem peruwiańskiego portu. Sprowadził działa i nowoczesne kopuły pancerne. Opracował rozmieszczenie artylerii. W celu powiększenia pola ostrzału zamontował część dział na ruchomych platformach kolejowych. Hiszpanie ruszyli do ataku 2 maja 1866 roku. Ich flota składała się z 7 okrętów wojennych i 7 statków pomocniczych, mających na pokładach w sumie 252 działa. Rozpoczęła się krwawa bitwa, która trwała cały dzień. Obroną dowodził Malinowski, który bił się dzielnie na wałach fortu Santa Rosa. Hiszpanie szturmowali, Peruwiańczycy bronili się do upadłego, z obu stron waliła artyleria. W walkach życie straciło kilkuset obrońców miasta, legł minister obrony Peru Joségo Galvéza. Hiszpanie stracili ponad 50 żołnierzy, ciężko ranny został hiszpański admirał Núñez. Mimo ogromnych strat Callao zostało obronione.
![](https://chwalazapomniana.pl/wp-content/uploads/2018/10/FlotaPerúenCallao.jpg)
Peruwiańska flota w porcie w Callao w 1864 roku. Źródło: By No machine-readable author provided. Manuel González Olaechea assumed (based on copyright claims). [GFDL or CC-BY-SA-3.0], Wikimedia Commons
Piotr Worwa
Bibliografia
Przybyła Dorota, 2018 – rok inż. Ernesta Malinowskiego w Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Komunikacji RP, Transport Miejski i Regionalny, nr 2, luty 2018.
Szopa Maciej, Na kłopoty Malinowski, Polska Zbrojna, 27.08.2012.
Encyklopedia PWN, encyklopedia.pwn.pl.
Tytułowa grafika: Ogłoszenie niepodległości Peru przez José de San Martína, Lima, 1821. Źródło: Museo Nacional de Arqueología, Antropología e Historia del Perú [Public domain], Wikimedia Commons
.