• Home
  • Rozbiory
  • O tym jak Polak Peru obronił czyli o Erneście Malinowskim

O tym jak Polak Peru obronił czyli o Erneście Malinowskim

Ponad stuletni okres zaborów rozsiał tysiące Polaków po całym świecie. Z Ojczyzny, przed represjami zaborców, uciekać musieli powstańcy, politycy, artyści i naukowcy. Na obczyźnie rozpoczynali nowe życie. Nie zapominali jednak o Polsce, która w ich sercach nie zginęła nigdy.

Z Wołynia do Peru

Upadek powstania listopadowego wygnał z Polski bogatego szlachcica wołyńskiego Jakuba Malinowskiego. Wraz z ojcem na emigracje udali się synowie: Rudolf i Ernest. Malinowscy przez Saksonie dotarli do Francji. Tam młody Ernest kontynuował naukę, wkrótce rozpoczynając studia inżynierskie. Po ich ukończeniu w 1838 roku zaczął pracę w ramach francuskiego Korpusu Inżynierów Dróg i Mostów. Przez kolejne 14 lat pracował przy budowie wielu dróg, linii kolejowych oraz kanałów w całej Francji i Algierii. Brał udział w budowie m.in. linii kolejowej Paryż – Hawr, portu w Algierze czy regulacji rzeki Mozy. Przełom w jego życiu stanowił rok 1852 kiedy w Paryżu podpisał kontrakt na prace na stanowisku inżyniera rządowego w dalekim Peru. Po przybyciu do Ameryki Południowej prowadził budowy licznych ulic, mostów i tras kolejowych. Jednocześnie uczestniczył w tworzeniu pierwszej peruwiańskiej szkoły technicznej. Czasy były jednak niespokojne. Polski inżynier już niedługo miał zostać oderwany od swoich zajęć.

Ernest Malinowski. Źródło: By autor nieznany (Polona.pl), Wikimedia Commons

Hiszpańska Armada

Wojny napoleońskie w Europie pozwoliły wybić się na niepodległość wielu hiszpańskim koloniom w Ameryce Południowej. Hiszpańska monarchia z tymi stratami nie pogodziła się nigdy. W 1862 roku przez Atlantyk podążyły na zachód okręty wojenne. Madryt upominał się o swą dawną własność. Wybuchła wojna z Peru. Po stronie zaatakowanego państwa bardzo szybko stanęły Chile, Boliwia i Ekwador. Wspólny wróg jednoczy… Wojna toczyła się ze zmiennym szczęściem. Hiszpanom nie udało się rozbić słabej peruwiańskiej floty. Wtedy zapadła decyzja o likwidacji południowoamerykańskich portów. Pierwszy hiszpańskim łupem padł główny chilijski port – Valparaiso. Zatopiono w nim całą flotę handlową Chile (łącznie 33 statki), zniszczono też znaczną część miasta. Stamtąd Hiszpanie skierowali się na Callao – wrota do stolicy Peru – Limy.

Admirał Casto Méndez Núñez – dowódca hiszpańskiej floty w wojnie z Peru i Chile i w bitwie o Callao. Źródło: By Serra y Mas, Pascual (fl. 1869-1875) (Madrid : Calcografía Nacional , 1869?), Wikimedia Commons

Na wałach Santa Rosa

W tym momencie na arenę wojny wkroczył polski inżynier Ernest Malinowski. Gdy dowiedział się o hiszpańskim ataku rzekł podobno, że z jednego zniewolonego kraju – Polski – musiał już uciekać i nie zamierza odchodzić z kolejnego. Od razu, z wielkim zaangażowaniem, zajął się fortyfikowaniem peruwiańskiego portu. Sprowadził działa i nowoczesne kopuły pancerne. Opracował rozmieszczenie artylerii. W celu powiększenia pola ostrzału zamontował część dział na ruchomych platformach kolejowych. Hiszpanie ruszyli do ataku 2 maja 1866 roku. Ich flota składała się z 7 okrętów wojennych i 7 statków pomocniczych, mających na pokładach w sumie 252 działa. Rozpoczęła się krwawa bitwa, która trwała cały dzień. Obroną dowodził Malinowski, który bił się dzielnie na wałach fortu Santa Rosa. Hiszpanie szturmowali, Peruwiańczycy bronili się do upadłego, z obu stron waliła artyleria. W walkach życie straciło kilkuset obrońców miasta, legł minister obrony Peru Joségo Galvéza. Hiszpanie stracili ponad 50 żołnierzy, ciężko ranny został hiszpański admirał Núñez. Mimo ogromnych strat Callao zostało obronione.

Peruwiańska flota w porcie w Callao w 1864 roku. Źródło: By No machine-readable author provided. Manuel González Olaechea assumed (based on copyright claims). [GFDL or CC-BY-SA-3.0], Wikimedia Commons

Wojna zakończyła się 2 lata później klęską Hiszpanów. Polski inżynier mógł powrócić do pracy. Jego dzieło życia było jeszcze przed nim. Pokierował budową kolei transandyjskiej. Trasa kolejowa biegła na wysokości prawie 5 tys. metrów zboczami gór, dziesiątkami tunelów i mostów. Jego dzieło zadziwiło świat! Ernest Malinowski do dziś funkcjonuje w świadomości Peruwiańczyków jako bohater. Po utracie własnej Ojczyzny potrafił stać się obrońcą i budowniczym państwa na krańcu świata.

Piotr Worwa

Bibliografia

Przybyła Dorota, 2018 – rok inż. Ernesta Malinowskiego w Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Komunikacji RP, Transport Miejski i Regionalny, nr 2, luty 2018.

Szopa Maciej, Na kłopoty Malinowski, Polska Zbrojna, 27.08.2012.

Encyklopedia PWN, encyklopedia.pwn.pl.

Tytułowa grafika: Ogłoszenie niepodległości Peru przez José de San Martína, Lima, 1821. Źródło: Museo Nacional de Arqueología, Antropología e Historia del Perú [Public domain], Wikimedia Commons

.

Dodaj komentarz