Testament Bolesława Krzywoustego, który dzielił kraj między jego synów zapoczątkował rozbicie dzielnicowe w Polsce. Państwo rozdrobnione na wiele księstw stało się słabe i narażone na ataki sąsiadów. Mimo tej sytuacji, myśl o zjednoczeniu kraju pojawiała się nieprzerwanie w umysłach co wybitniejszych książąt piastowskich. Na początku XIII wieku władze na Śląsku objął Henryk Brodaty. Książę pod swoim panowaniem zdołał zjednoczyć większość ziem polskich. Stając się najpotężniejszym z Piastów, zaczął myśleć o koronie dla swego syna Henryka Pobożnego. Brodaty zmarł w 1238 roku. Nastał czas Henryka Pobożnego…
Niemcy atakują
Zmiana na książęcym tronie skusiła sąsiadów do ataku na ziemie henrykowskie. W granice księstwa wkroczyły wojska margrabiów brandenburskich Ottona i Jana. Od północy atak niemiecki wsparty został przez Barnima, księcia pomorskiego. Brandenburczycy nawiązali także współprace z margrabią Miśni i arcybiskupem Magdeburga. W ręce Niemieckie wpadł Santok, Pomorzanie zajęli Cedynię. Apetyty niemieckie były jednak większe. Rok później, w 1239 na Polskę ruszyła wielka niemiecka wyprawa.
Plac Orląt Lwowskich w Legnicy – relief na pomniku upamiętniającym Jubileusz Roku 2000 i 760-lecie bitwy stoczonej w 1241 roku na legnickich polach. Źródło: By Aw58 [CC BY-SA 3.0], Wikimedia Commons
Lubusz uratowany
Wojska niemieckie obległy Lubusz. Niemieccy margrabiowie od dawna łakomym okiem patrzyli na ten zaodrzański, piastowski gród, który już w średniowieczu nazwany został kluczem do Królestwa Polskiego. Tym razem Henryk Pobożny nie dał się zaskoczyć. Zebrał wojska i podążył na spotkanie wroga. Doszło do bitwy. Pobożny okazał się godnym następcą swego ojca. Rozbił doszczętnie wojska niemieckie i uratował Lubusz. Potem odbił jeszcze Santok. W międzyczasie podkreślając swoją potęgę, potrafił wmieszać się w niemiecką politykę, proponując elekcję niemieckiego antykróla w jego dobrach, właśnie w Lubuszu.
Henryk Pobożny pod Legnicą, obraz Jana Matejki. Źródło: Wikimedia Commons
Przerwane panowanie
Parcie niemieckie na wschód zostało wstrzymane. Wydawało się, że zaczyna się świetne panowanie Henryka Pobożnego i marsz księcia po królewską koronę. Niestety historia potoczyła się inaczej. Już wkrótce nad Polską zawisł tatarski cień. Na legnickich polach rozegrać miał się dramat, który zmienił bieg historii.
[Henryk Pobożny] mąż szczególnie oddany Bogu oraz sprawca dobrych dzieł. Jako wierny i dzielny rycerz Chrystusa śmiało przeciwstawił się Tatarom dla dobra ludu Bożego i przelawszy krew przyjął śmierć. (Żywot św. Jadwigi)
Ale to już inna historia…
Piotr Worwa
Bibliografia:
Jasienica Paweł, Polska Piastów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986.
Nowak Andrzej, Dzieje Polski. Tom 2, Biały Kruk, Kraków 2015.
Rosik Stanisław, Wiszewski Przemysław, Poczet Polskich Królów i Książąt – od Henryka Brodatego do Kazimierza Jagiellończyka, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2005.
Tytułowa grafika: Rodzina Świętej Jadwigi z Legendy Świętej Jadwigi. W centrum zasiadają: Jadwiga i Henryk I Brodaty, po prawej stronie z mieczem widoczny Henryk Pobożny. Źródło: Creator:Mikołaj Pruzia, Wikimedia Commons
