Tradycja bożonarodzeniowego drzewka ginie w mrokach przeszłości. Pierwsze świadectwa ubierania choinki z okazji świąt Bożego Narodzenia pochodzą z XVI wiecznej Alzacji we Francji. Co ciekawe zwyczaj ten był mocno krytykowany przez miejscowy kościół jako pogański. Jeszcze w 1604 roku jeden z teologów głosił, że „wśród różnych głupstw świątecznych jest także choinka”. Mimo to popularność choinki rosła z każdym rokiem. W XVIII wieku choinki pojawiły się w królewskim Wersalu. Stało się to za pośrednictwem polskiej królowej Marii Leszczyńskiej, która zwyczaj ten poznała na wygnaniu w Alzacji, gdzie mieszkała u boku swego królewskiego ojca Stanisława Leszczyńskiego. Do Polski choinki dotarły na przełomie XVIII i XIX wieku. Na polskie ziemie wkroczyły z zachodu najpierw pojawiając się w Wielkopolsce. Przez kolejne dziesięciolecia zwyczaj ubierania choinki rozprzestrzenił się w całym kraju, od arystokratycznych dworów, przez mieszczańskie domy, po chłopskie chaty. W zależności od regionu choinka przybierała różne formy. Zdarzało się, ze wisiała u sufitu, często wierzchołkiem ku dołowi. Była ozdabiane za pomocą papierowych ozdób, owoców i orzechów. Pierwsze choinkowe bombki, zwane w Małopolsce bańkami, pojawiły się dopiero w XIX wieku. Zresztą i sama choinka do niektórych zakątków Polski dotarła dopiero w II połowie XX wieku. Dzisiaj już nikt nie wyobraża sobie świąt Bożego Narodzenia bez choinki. Symbolizując życie i światłość Chrystusa, który pokonuje mroki śmierci, choinka gości w każdym domu. Również każde szanujące się miasto posiada swoją choinkę, która stoi w najważniejszym punkcie metropolii. Wielu myśli zapewne, że to zwyczaj nowy, nam współczesny. Nic bardziej mylnego. Już w przedwojennej Polsce wspaniałe choinki rozświetlały place i rynki miast w całym kraju.
Poznań – Choinka na pl. Wolności – 1930 rok
Kalisz – Choinka na placu 11 Listopada – 1933 rok
Kraków – Choinka przed Gmachem Pałacu Prasy
przy ul. Wielopole – 1934 rok
Warszawa – Choinka przed Dworcem Głównym – 1935 rok
Warszawa – Choinka na placu Piłsudskiego – 1938 rok
Warszawa – Choinka przed Teatrem Wielkim – 1938 rok
Warszawa – Choinka na Rynku Starego Miasta – 1938 rok
Katowice – Choinka przed budynkiem Teatru Polskiego – 1922-1932
Piotr Worwa
Bibliografia:
Krzyszkowska Renata, Historia choinki, Opoka.org.pl, 30.12.2005 r.
Tytułowa grafika: Występy kolędników na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie – 1937 rok. Wszystkie zdjęcia pochodzą z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego.
