7 kwietnia 1340 roku umarł, otruty przez bojarów, piastowski książę Bolesław Jerzy zasiadający na tronie księstwa włodzimiersko-halickiego. Od razu rozpoczęła się gra o spadek po zmarłym Piaście. Na Rusi Czerwonej skrzyżowały się interesy Polski, Litwy, Węgier i Tatarów.
Tatarski najazd
Król Polski Kazimierz Wielki działał szybko i skutecznie. Już 9 dni po śmierci krewniaka zebrał wojsko i wkroczył do sąsiedniego księstwa. Uczynił to na mocy wcześniejszych układów z księciem Bolesławem Jerzym. Po kilku dniach przed polskim królem skapitulował Lwów. Jednak nie wszyscy bojarzy uznali władze Kazimierza. Na czele opozycji bojarskiej stanął starosta włodzimiersko-halicki Dymitr Detko. Na pomoc wezwał on Tatarów.
Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Źródło: Pit1233, Wikimedia Commons
W styczniu 1341 roku tatarskie zagony wdarły się w granice Królestwa Polskiego. Z Tatarami szedł także Dymitr Detko prowadząc ruskie oddziały. Wrogie wojska ruszyły na zachód, lecz nie zdołały sforsować Wisły. Wtedy cofnęły się do ziemi lubelskiej szerząc śmierć i zniszczenie. Wkrótce Tatarzy stanęli u bram Lublina. Miasto mimo, że posiadające tylko drewniane fortyfikacje rozpoczęło heroiczną obronę. Żołnierze i mieszkańcy stawiali zaciekły opór przez 12 dni. W walkach legł lubelski wójt. Wreszcie z odsieczą nadszedł król Kazimierz Wielki. Wydał Tatarom bitwę i rozbił ich w puch. Lublin pozostał niezdobyty.
Powtórne zajęcie Rusi. Bogactwo i oświata. R.P. 1366, obraz Jana Matejki. Źródło: Wikimedia Commons
Królewski Lublin
Pierwszy etap zmagań o księstwo włodzimiersko-halickie zakończył się objęciem tych ziem polskim zwierzchnictwem. Władze Kazimierza uznał Dymitr Detko. Do historii przeszła bohaterska obrona Lublina. Król Kazimierz Wielki odbudował miasto po tatarskich zniszczeniach. Powstały obwarowania i bramy miejskie – Krakowska i Grodzka – o charakterze obronnym. Drewniany zamek przebudowano na kamienny. Odtąd leżący na styku religii i kultur Lublin pełnił ważną, strategiczną rolę w polityce wschodniej króla Kazimierza Wielkiego. Utrzymał tą pozycję również przez kolejne stulecia. To przecież właśnie w Lublinie, ponad dwa stulecie później, powołana do życia zostanie Rzeczpospolita Obojga Narodów. Mieszkańcy miasta nigdy zapomnieli też o tatarskim najeździe. W miejscu gdzie obozować mieli Tatarzy po dziś dzień znajduje się dzielnica o nazwie Tatary.
Piotr Worwa
Bibliografia:
Jasienica Paweł, Polska Piastów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986.
Panowanie Kazimierza Wielkiego w Lublinie, „Brama Grodzka – Teatr NN”, tetrnn.pl
Tytułowa grafika: Miniatura przedstawia oblężenie Legnicy przez Tatarów w roku 1241, pochodzi z XV-wiecznego rękopisu pt. Żywot św. Jadwigi, księżnej śląskiej. Źródło: unknown / (of the reproduction) Wroclaw University Library / T. Zoltowska-Huszcza (sorry for ignoring diacritics), Wikimedia Commons
