Dzieje Gruzji giną w mrokach starożytności. Za najdawniejsze gruzińskie państwa uznaje się Kolchidę i Iberię, które ukształtowały się w połowie I tysiąclecia p.n.e.
Prometeusz czy Amirani?
Kolchowie i Iberowie prowadzili ożywioną wymianę handlową z licznymi greckimi faktoriami położonymi na wybrzeżach Morza Czarnego. Niewielu zdaję sobie sprawę z tego, że jeden z najpopularniejszych greckich mitów swe źródła ma właśnie w Gruzji. Pierwowzorem mitycznego, greckiego herosa Prometeusza był bowiem bohater gruzińskich opowieści Amirani. To właśnie on miał podarować ludzkości ogień za co został ukarany przez bogów. Został przykuty do skał Kaukazu gdzie cierpiał okrutne męki. Orzeł codziennie wydziobywał mu wątrobę, która odrastała w czasie nocy. Także grecka opowieść o wyprawie Jazona po złote runo ma swoje związki z Gruzją. Mityczne „złote runo” ewidentnie powiązać można z techniką pozyskiwania kruszcu w Swanetii na północy Gruzji. Miejscowi górale po dziś dzień odsiewają tam złoto z piasku rzecznego za pomocą owczej skóry.
Skalne Miasto w Uplisciche. Po lewej widoczna Sala Królowej Tamary, po prawej Cerkiew. Zdjęcie mojego autorstwa.
Amfory w Uplisciche. W tle rzeka Mtkwari (Kura). Zdjęcie z mojego wyjazdu. Fot: Bartosz Miśkowiec.
Skalne Miasto
Jednym z najważniejszych miast starożytnej Gruzji było Uplisciche – Skalne Miasto. Już w odległej prehistorii ulokowało się na urwistych zboczach rzeki Mtkwari (Kury), 10 km na wschód od miasta Gori. Najstarsze komory skalne zaczęto w nim drążyć prawie 7 tys. lat temu. Przez wieki stało się ośrodkiem religijnym, politycznym i potężną twierdzą. Miasto zaczęło tracić na znaczeniu w IV wieku po chrystianizacji Gruzji. Przez kolejne stulecia miało jednak dawać jeszcze schronienie mieszkańcom okolicznych ziem uchodzącym tu przed najazdami Arabów, Mongołów czy Turków. W czasie arabskiej niewoli w VII-IX wieku Uplisciche okazało się głównym ośrodkiem politycznym i kulturalnym wschodniej Gruzji, dając schronienie gruzińskim władcom.
Skalne Miasto w Uplisciche. Zdjęcie z mojego wyjazdu. Fot: Bartosz Miśkowiec.
Skalne Miasto w Uplisciche. Po prawej zakola rzeki Mtkwari (Kura). Zdjęcie mojego autorstwa.
Cienie wielkiej historii
Ostateczny upadek Uplisciche nastąpił z końcem XIV wieku. Mongolski najazd Timura Kulawego, który okazał się największym kataklizmem w dziejach Gruzji, stanowił wyrok również dla Skalnego Miasta. Zrujnowane miasto ze zniszczeń nie podniosło się już nigdy. Czas, kolejni najeźdźcy i trzęsienia ziemi sprawiły, że Skalne Miasto w Uplisciche jest dziś tylko cieniem swej własnej świetności sprzed tysiącleci. Mimo to nadal robi ogromne wrażenie. Jego wielkość, położenie oraz historia sprawiają, że jest to miejsce niezwykłe. Nie gdzie indziej przecież, a właśnie w Uplisciche we wspaniałych okolicznościach natury podziwiać można starożytne groty, średniowieczną salę królowej Tamary czy nowożytną cerkiew.
Widok na rzekę Mtkwari (Kura) ze Skalnego Miasta w Uplisciche. Po prawej stronie ruiny dawnej wioski, po prawej ja. Zdjęcie z mojego wyjazdu. Fot: Bartosz Miśkowiec.
Widok na rzekę Mtkwari (Kura) ze Skalnego Miasta w Uplisciche. Zdjęcie mojego autorstwa. Fot: Bartosz Miśkowiec.
Piotr Worwa
Bibliografia:
Uplisciche, Kaukaz.pl
Prometeusz przybył z Kaukazu (na greckim statku), Kaukaz.pl
Tytułowa grafika: Skalne Miasto w Uplisciche. Zdjęcie mojego autorstwa.
