Dolina Mięguszowiecka jest jedną z majestatycznych tatrzańskich dolin. Na długości 7,5 km biegnie między stromymi szczytami słowackich Tatr Wysokich. Pod wieloma względami jest jednak doliną wyjątkową. To właśnie w Dolinie Mięguszowieckiej z górskich potoków – Hińczowego i Krupa – powstaje rzeka Poprad, która na ponad 30 km stanowi granice polsko-słowacką. Jeden z górskich strumieni, potok Krupa, swój początek bierze w Popradzkim Stawie, który ulokował się w centrum Doliny Mięguszowieckiej u podnóża Osterwy.
Popradzki Staw
Popradzki Staw leży w głównej części Doliny Mięguszowieckiej na wysokości 1494 m n.p.m. Jego powierzchnia to prawie 6,3 ha. Głębokość jaką osiąga to 16,6 m. W wodach Popradzkiego Stawu w sposób naturalny występują ryby – pstrągi potokowe. Nad brzegami stawu znajduje się schronisko – Popradská chata. Pierwsze budynek górskiego schroniska został wzniesiony nad Popradzkim Stawem już w 1879 roku przez Węgierskie Towarzystwo Karpackie. Schronisko otrzymało nazwę Majláthova chata, na cześć pomysłodawcy budowy Béli Majlátha. Budynek spłonął już po roku. W kolejnych latach zabudowania schroniska były przebudowywane i odbudowywane po pożarach w 1890 i 1964 roku. Po ostatnim pożarze, w sąsiedztwie pogorzeliska wzniesiono obecne schronisko – Popradská chata. W 2010 roku na miejscu dawnej chaty Majlátha powstało kolejne niewielkie schronisko nawiązujące nazwą i stylem do historycznego budynku z XIX wieku.
![](https://chwalazapomniana.pl/wp-content/uploads/2020/09/DSC_1300.jpg)
Popradzki Staw i szczyt Popradzkiej Kopy, w oddali widoczne schronisko, 2020 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Zabójcza lawina
20 stycznia 1974 roku w sąsiedztwie schroniska nad Popradzkim Stawem doszło do najtragiczniejszej lawiny w historii Tatr. W godzinach przedpołudniowych z Przełęczy nad Skokiem w Grani Baszt runęła w dolinę ogromna masa śniegu i lodu. Śnieg spadający z wysokości 2200 m n.p.m, tracąc około 760 m przewyższenia, osiągnął taką prędkość i siłę, że wdarł się na przeciwległy stok doliny zagarniając z niego 24 osoby. Byli to uczniowie Technikum Budowlanego w słowackim Komarnie. Mimo błyskawicznej akcji ratunkowej ratowników obecnych akurat w schronisku, oraz wsparciu czechosłowackiej armii, pod zwałami śniegu życie straciło 12 osób. Ciała dwóch zabitych odnaleziono dopiero w maju, gdy zabójczy śnieg pokonało słońce.
Tatrzański Cmentarz Symboliczny
Góry są piękne, ale jednocześnie niebezpieczne i nieprzewidywalne. Wielu z tych, którzy wyruszyli na tatrzańskie szlaki, nie powróciło z nich już nigdy. To właśnie z myślą o nich, u podnóża Osterwy w Dolinie Mięguszowieckiej, założony został Tatrzański Cmentarz Symboliczny. Na pomysł stworzenia takiego miejsca zadumy wpadł w latach 30. XX wieku czeski taternik i malarz Otakar Štáfl. Wkrótce pomysł zyskał poparcie Słowackiej Komisji Klubu Turystów Czechosłowackich, a na miejsce cmentarza wybrany został limbowy gaj pod Osterwą. W 1936 roku wzniesiono w nim drewnianą kapliczkę projektu Róberta Vosyki. Niebawem wokół pojawiać zaczęły się przyczepione do skał tablice z nazwiskami ofiar gór oraz drewniane krzyże, w kapliczce zawisł zaś obraz „Znoszenie rannego alpinisty”. Uroczyste otwarcie Symbolicznego Cmentarza Tatr odbyło się 11 sierpnia 1940 roku. Z czasem pośród skał limbowego gaju coraz częściej znaleźć można było również polskie nazwiska. Na symbolicznym cmentarzu upamiętnieni zostali m.in. Klemens Bachleda, Mieczysław Karłowicz, Jerzy Kukuczka czy Wanda Rutkiewicz.
![](https://chwalazapomniana.pl/wp-content/uploads/2020/09/DSC_1285.jpg)
Kaplica na Tatrzańskim Cmentarzu symbolicznym, w tle szczyt Osterwy, 2020 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
![](https://chwalazapomniana.pl/wp-content/uploads/2020/09/DSC_1288.jpg)
Symboliczne tablice na skale w limbowym gaju na cmentarzu pod Osterwą, w tle Grań Baszt, 2020 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.
Tatrzańska granica
Tatrzańskie szczyty od wieków oddzielały państwa, ale łączyły narody. I dzisiaj tatrzańskie szlaki przyciągają swym pięknem zarówno Polaków, jak i Słowaków. Szczególnym i bardzo symbolicznym miejscem dla obu Narodów stał się niewątpliwie Cmentarz pod Osterwą w Dolinie Mięguszowieckiej, stworzony w myśl sentencji…
Umarłym na pamiątkę, żyjącym ku przestrodze.
Piotr Worwa
Bibliografia:
Szczerba Tadeusz, Słowackie Tatry Wysokie. Przewodnik dla turystów wysokogórskich, Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski – RMR, Gliwice 1995.
Zalewska Sandra, Schronisko nad Popradzkim Stawem, portaltarzanski.pl
Zalewska Sandra, Najtragiczniejsza lawina w historii Tatr, portaltarzanski.pl
Tytułowa grafika: Popradzki Staw i szczyt Popradzkiej Kopy, widoczne schronisko, 2020 rok. Zdjęcie mojego autorstwa.